nr. 58, 22-9-2023

Mantelzorg

Pas zag ik kort na elkaar drie tv-reportages over de zorg.
Ivo Niehe ging na vijf jaar terug naar Overkempe in Olst, een woon- en werkgemeenschap voor mensen met verstandelijke beperkingen.
Hans Faber liet zien wat zich afspeelt binnen de muren van de Van der Hoeven tbs-kliniek in Utrecht.
Geraldine Kemper logeerde vijf dagen bij mensen met dementie op jonge leeftijd die bij zorgorganisatie De Waalboog in Nijmegen wonen.
Het intrigeert me steeds weer hoe cliënten van dergelijke organisaties worden ondersteund en bejegend, hoe hun leven eruit ziet, waar de reportages zich op richten en wat de teneur is.
Na het zien van deze reportages knaagde er iets in mij, maar ik kon er niet gelijk de vinger op leggen. Ineens bedacht ik: mantelzorg. De cliënten van de tbs-kliniek krijgen nooit spontaan bezoek, hebben nooit zomaar een uitje met familie of vrienden. Veel mag niet en kan niet. Alles is vooraf aangemeld en gecontroleerd. Het is logisch, maar toch.
De liefde en toewijding van mantelzorgers bij Overkempe en de Waalborg is overduidelijk. Bij Overkempe waren overigens ook cliënten zonder enig contact met hun familie: ze waren ooit afgeleverd en voorgoed afgeschreven. Uiteraard vertelden de mantelzorgers over hun verdriet van verlies. En dat verlies is zo invoelbaar. Denk alleen al eens aan het verlies dat hun kind geen toekomst als andere kinderen heeft. Een kind zonder leuke opleiding, inspirerende baan, liefdesrelatie, kinderen. Een kind met angstaanjagend onbegrepen gedrag omdat het de hectische wereld niet begrijpt. Een kind waar de ouders zo van houden, maar er nooit zal zijn om hen te steunen wanneer dat nodig is.
Verlies dat de jongdementerende vader of moeder niet echt begrijpt dat hun kind volwassen wordt, een diploma behaalt, zijn eerste baan krijgt. Het verlies dat de rollen van ondersteuning veel te vroeg zijn omgedraaid.
Maar er zijn ook keerzijdes. De voorspelbare onvoorspelbaarheid van mensen met verstandelijke beperkingen en hun onbevangenheid maken het leven van hun mantelzorgers mooi. De verhouding tussen ouders met dementie en hun kinderen is anders, maar zo liefdevol.
Het gebrek aan beelden van mantelzorgers in de Van der Hoevenkliniek stond in schril contrast met beide andere organisaties.
Mantelzorg is ontiegelijk waardevol, dat is allang bekend. Daarom pak ik nu m’n spullen en ga bij Joke op bezoek.

►Klik hier voor eerder gepubliceerde columns