nr. 59, 14-10-2023
Seo
‘Aan tafel zitten vier jongens heel hard te bedenken wat ze op hun tosti willen. ‘Kaas’, schrijft Jan (16) op. Daarna pakt hij grijnzend een bruine stift en schrijft er ‘poep’ bij. ‘Een tosti kaas-poep’, verkondigt hij triomfantelijk.’* De Volkskrant berichtte onlangs over het Paratus Plus College, 'een leeromgeving aan jongeren die (vroegtijdig) uit het praktijkonderwijs of het voortgezet speciaal onderwijs stromen'. In dat artikel stond deze anekdote.
Ik las het artikel met interesse en grinnikte om de tosti met vernieuwd recept. Ik appte het mijn zus met een smiley en de tekst ‘seo!’. Ze appte terug: ‘Disharmonisch, kleuterleeftijd’.
Sociaal-emotionele ontwikkeling en vooral een disharmonische ontwikkeling. Het is zo’n fascinerend onderwerp.
Mijn zus en ik seinen elkaar ‘seo’ toe, wanneer we vinden dat iemand niet leeftijdsadequaat reageert. Gelukkig snapt verder niemand wat we dan bedoelen. Mijn zus heeft er overigens voor doorgeleerd om ‘seo’ te kunnen inschatten; ik kan het inmiddels ook wel.
Joke heeft duidelijk een disharmonische ontwikkeling. Verbaal kan ze veel, ze snapt het al veel minder, maar wat ze áánkan ligt nog veel lager. Ooit verkondigde ze luidkeels op mijn verjaardagsfeest dat roken slecht is. Daarna stak ze een sigaret op. Mijn neef (destijds 7 jaar) snapte dat dit inconsequent was en proestte het uit. Joke begreep dat ze werd uitgelachen en gaf hem een tik. Het gevolg: twee huilende gasten. Dit werd onpedagogisch snel opgelost met een extra stuk taart en een aai over twee bollen.
Ik verbaas me erover dat in de begeleiding vaak weinig aandacht is voor de sociaal-emotionele en disharmonische ontwikkeling van cliënten. Vooral het gebrek aan inzicht in de gevolgen hiervan voor gedrag is zorgelijk. Inzicht hierin betekent dat onbegrepen signaalgedrag vaak wél begrepen kan worden.
De tosti kaas-poep ga ik niet proberen; de tosti kaas, boter, appelstroop en banaan van Sieb* daarentegen...
* De Zwaan, I. Een ‘school’ voor jongeren met een verstandelijke beperking. De Volkskrant, 11 september 2023.
